یکی از انواع اختلالات روانی، دسته اختلالات شخصیت هستند که خود به سه دسته B، A و C تقسیم می شوند. راهنمای اختلالات روانی انجمن روانپزشکی آمریکا (DSM-5-TR) اختلالات شخصیت را به عنوان الگوی پایداری از رفتار که به طور قابل توجهی از انتظارات فرهنگی فرد منحرف شده است، تعریف می کند.
معمولا مشکلات روانی در حوزه درک خود، دیگران و رویداد ها بروز پیدا کرده و یا مناسب نبودن پاسخ های عاطفی در عملکرد بین فردی او را دچار مشکل می کند.
افراد با اختلالات شخصیت معمولا چه برخوردی دارند؟
افراد با اختلالات شخصیت معمولا درکی از رفتار نابهنجار خود نداشته و این بدان معنی است که عموما از افراد مبتلا به اختلالات شخصیت انتظار نمی رود که هرگز بتوانند رفتار خود را تغییر دهند.
اگرچه امروزه درمان های کارآمد اما نه لزوما دائمی برای این گروه افراد در نظر گرفته شده است. برخی از این اختلالات سخت تر از باقی آن ها درمان شده که در این مطلب به آن پرداختیم.
علت درمان سخت اختلالات شخصیت
همانطور که ذکر شد، اختلالات شخصیت برعکس باقی اختلالات مانند افسردگی و اضطراب، الگوی رفتاری پایدار هستند. به همین دلیل، بسیاری از متخصصان سلامت روان و شرکت های بیمه درمان اختلالات شخصیت را پوشش نمی‌دهند.
علاوه بر این، اکثر افراد مبتلا به اختلالات شخصیتی نمی دانند که دارای اختلال هستند، بنابراین باور ندارند که مشکلی دارند و به دنبال درمان هم نمی روند. با این حال متخصصین در چند دهه اخیر درمان های نسبتا خوبی را برای این افراد پیدا کرده اند.
از ده اختلال شخصیتی که وجود دارد، چهار اختلال در دسته B قرار دارند، مرزی، خود شیفته، ضد اجتماعی و نمایشی. برخی از آن ها در حال حاضر بیشتر قابل درمان هستند، اما متاسفانه الگوی پایدار آنها درمان را حتی دشوارتر از اختلالات مصرف مواد می کند.
چه بسا برخی افراد با اختلال شخصیت دچار سوء مصرف مواد نیز هستند. از آنجایی که DSM نشان می دهد که بیش از 10 درصد از بزرگسالان ممکن است دارای اختلال شخصیت باشند و 4.5 درصد دارای اختلال دسته B هستند، بسیاری افراد به این فکر بوده که آیا راه های درمانی مناسب برای آن ها وجود دارد یا خیر. اگرچه همانطور که گفتیم بسیاری از این افراد از اختلال خود آگاه نیستند.
آیا برای اختلال شخصیت، دارو وجود دارد؟
هیچ دارویی در حال حاضر برای درمان اختلالات شخصیت به طور خاص تایید نشده است. اما دارو هایی وجود دارند که می توانند به علائم همراه با اختلال شخصیت مانند اضطراب و افسردگی کمک کنند، که اتفاقا در این افراد رایج است.
اما حتی اگر فردی خود را مبتلا به اختلال شخصیت بداند و به دنبال درمان باشد، طب مدرن هنوز گزینه های درمانی مناسبی را نساخته است.
اما خوشبختانه درمان های شناختی رفتاری و یا روانکاوی و سایر متد ها نیز کارساز بوده است که در ادامه در مورد آن صحبت کردیم.
درمان اختلالات شخصیت دسته B
هدف از درمان کمک به مدیریت تجربیات منفی افراد مانند عصبانیت، اضطراب و افسردگی است. همچنین هدف کاهش رفتارهای مخرب است که به نفع فرد و اطرافیان است.
البته روشی که برای یک فرد مؤثر است ممکن است برای دیگری مؤثر نباشد، بنابراین همکاری با متخصص برای ایجاد برنامه درمانی مناسب مهم است. درمان اختلال شخصیت دسته B به صورت زیر است:
- اختلال شخصیت مرزی
در سال‌های اخیر، رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) برای متخصصان سلامت روان به عنوان یک درمان مؤثر شناخته شده است که به مراجع کمک می کند تا نوسانات خلقی گسترده، تفکر افراطی (همه یا هیچ) و رفتار پرخاشگرانه و تکانشی نسبت به افراد نزدیک خود را مدیریت کند.
در واقع این روش نوعی درمان گفتاری است که مبتنی بر درمان شناختی رفتاری (CBT) می باشد، اما به ویژه برای افرادی که احساسات بسیار شدیدی را احساس می کنند، سازگار است.
درمانگران و مطالعات مختلف نشان می دهند که یک تا پنج سال از این روش مشاوره ممکن است به فرد کمک کند تا اختلال شخصیت مرزی را کنترل کند.
اختلال شخصیت مرزی عموما با استفاده از روان درمانی درمان می شود، اما ممکن است دارو درمانی نیز لازم باشد. در ضمن، در صورتی که ایمنی شما یا دیگران در خطر باشد، پزشک شما ممکن است بستری شدن در بیمارستان را توصیه کند.
- اختلال شخصیت خودشیفته
به دلیل برتر و متفاوت دانستن خود، تعداد کمتری از افراد مبتلا به این اختلال به دنبال درمان هستند، اگرچه برخی از آنها این کار را می کنند. معمولا درمان های شناختی-رفتاری با یک درمانگر فردی برای افراد با اختلال خودشیفتگی توصیه می شود.
در ضمن طرحواره درمانی یکی از رویکردهایی است که برای این افراد با طرحواره استحقاق تاثیرگذار است، زیرا به مراجع کمک می کند تا عمیقا در باورهای زیر بنایی خود کاوش کند.
این یک فرآیند طولانی مدت است که ممکن است یک سال یا بیشتر طول بکشد تا تغییرات قابل توجهی داشته باشد. این افراد اغلب در درمان های گروهی اختلال ایجاد می کنند، بنابراین توصیه نمی شود. زیرا ممکن است به دنبال جلب توجه همه به خود باشند.
درمانگرانی که این نوع کارها را انجام می دهند، باید در حمایت از او تعادل برقرار کرده و در عین حال به درمانجو کمک کنند تا باورهای خود را به چالش بکشد.
- اختلال شخصیت نمایشی
افراد با اختلال شخصیت نمایشی بیشتر به درمان فردی علاقه مند می شوند، این افراد تمایل دارند که در مرکز توجه باشند، بنابراین صحبت کردن با یک درمانگر ممکن است لذت بخش باشد.
با این حال، درمانگران باید مراقب باشند که رفتار های توجه طلبی آن ها را تشویق نکنند، بلکه اطمینان حاصل کنند که از چنین مراجعی انتظار دارند که به طور فعال رفتارهای جدید را امتحان کند.
در غیر این صورت، مراجعین ممکن است به سادگی از گفتن داستان های دراماتیک لذت ببرند، بدون اینکه تغییری در خودشان ایجاد کنند.
همانند شخصیت های خودشیفته، افرادی که دارای ویژگی های هیستریونیک و نمایشی هستند، معمولا در گروه درمانی نتیجه نمی گیرند. زیرا میل به مرکز توجه بودن دارند. درمانگران باید مراقب باشند تا در جمع به رفتار آن ها دامن زده نشود.
- اختلال شخصیت ضد اجتماعی
این شخصیت به عنوان سایکوپت Psychopath نیز شناخته می شود و بسیاری از آن ها معمولا با سیستم جامعه درگیر می شوند. این شخصیت بیشتر از باقی اختلالات شخصیت احتمال مادرزادی بودن را دارد، بنابراین کمترین احتمال تغییر را در پی دارد.
با این حال، بسیاری از این افراد ممکن است در نوجوانی قابل درمان باشند، به ویژه از طریق برنامه های گروهی بسیار ساختارمند. این اختلال در کودکی و نوجوانی به عنوان اختلال سلوک شناخته می شود.
در زمان قدیم تصور می شد که آنها قابل درمان نیستند، اما برخی از درمانگران گزارش می دهند که با درمان بازشناختی اخلاقی موفق شده اند. این رویکرد نسبتا جدید است و تحقیقات حاکی از بهبود جزئی است.
معمولا این افراد از درمان های گروهی دلسرد می شوند، زیرا می توانند با تلاش برای تضعیف رهبر و تسلط بر گروه، اختلال ایجاد کنند.
- اختلال سوء مصرف مواد همراه با اختلال شخصیت
بر اساس تحقیقات انجام شده، افراد مبتلا به اختلالات خوشه B میزان بیشتری از سوء مصرف مواد و اعتیاد را نشان می دهند. بنابراین، بسیاری از آنها در برنامه های درمان سوء مصرف مواد نیز قرار می گیرند.
چنین برنامه هایی می توانند برای مبتلایان به این اختلالات شخصیتی مفید باشند، زیرا ساختارمند هستند، انتظار مسئولیت پذیری شخصی دارند و مهارت های کوچک خود مدیریتی را آموزش می دهند که همگی به کاهش تاثیر اختلال شخصیت بر فرد و اطرافیان کمک می کنند.
هنگامی که یک اختلال مصرف مواد وجود دارد، معمولا توصیه می شود که فرد قبل از شروع درمان اختلالات شخصیت، ترک اعتیاد کرده و اثرات اعتیاد در او نباشد. برخی از برنامه های درمان سوء مصرف مواد در حال حاضر در درمان های اختلالات شخصیت قرار می گیرند.
با این حال همچنان بر سر موضوع درمان قطعی اختلالات شخصیت بحث زیاد است، بسیاری از روانشناسان موافقند که اگرچه درمان اختلالات شخصیت آسان نیست اما غیرممکن نیست. این که اختلالات شخصیت قابل درمان نیستند، افسانه ای بود که به دلیل تحقیقات تجربی بسیار کم در مورد درمان ها وجود داشت.