دیدن یک روانشناس یا درمانگر برای اولین بار ممکن است کمی دلهره آور باشد. شاید به این دلیل که شما در ملاقات اول چنین تصوری دارید که در ادامه می‌خوانید.
همانطور که در کارتون‌های تلویزیونی می‌بینید، یک بیمار روی یک تخت دراز کشیده و به تصاویر و عکس‌های داخل مطب نگاه می‌کند.
این یک تصویر نمادین و پیش فرض برای اکثر بیمارانی است که به مطب من مراجعه می‌کنند ولی با دیدن اتاق من می‌پرسند: «پس آن تخت معروف کجاست؟» (من در مطب خود فقط چند صندلی دارم.)
البته تصویری که هالیوود و فیلم‌های سینمایی یا کارتونی از روانشناس‌ها نشان می‌دهند با واقعیت یکی نیست. روانشناس‌ها در اکثر فیلم‌ها با بیماران خود رفیق می‌شوند و حتی گاهی اوقات عاشق بیمار خود می‌شوند.
اما روانشناس‌ها در واقعیت این طور نیستند. به آنها آموزش داده شده که فاصله احساسی و عاطفی خود را با بیمار حفظ کنند و از محدوده ارتباط‌های سالم خارج نشوند.
البته فقط شما نیستید که تنها همین منبع اطلاعاتی محدود را درباره روانشناس‌ها دارید و فقط آنها را از قاب کارتون‌ها و فیلم‌ها دیده‌اید. افراد زیادی مثل شما چنین تصوری از روانشناس‌ها دارند.
با این تصورات، طبیعی است که سوال‌های زیادی برای شما پیش بیاید که واقعا کار روانشناس‌ها چیست، درمان روانکاوی چطور می‌تواند به شما کمک کند و آیا شما نیازی به صحبت کردن با یک مشاور دارید.
در اینجا 7 سوال اصلی را مطرح می‌کنیم که ممکن است برای افرادی که به فکر رفتن نزد یک روانشناس هستند پیش بیاید:
قضاوت در روانشناسی؛ آری یا خیر؟
- آیا روانشناس قرار است مرا قضاوت کند؟
اگر مشکل شما یک اعتیاد وحشتناک و یا تجربه یک رابطه مخفی (عشقی یا جنسی) باشد، هیچ وقت روانشناس درباره شما قضاوت نادرستی نمی‌کند و به شما به عنوان یک آدم بد نگاه نمی‌کند.
لزومی ندارد که نگران این مسئله باشید. مهم نیست که تصور می‌کنید مشکل شما چقدر بد یا زشت است، روانشناس مشکل شما را بارها از زبان دیگران هم شنیده و برایش چیز عجیبی نیست.
شغل یک روانشناس دقیقا چیست؟
شغل یک روانشناس این است که به شما کمک کند تا به مشکل خودتان فکر کنید و به این نتیجه برسید که بهترین راه حل برای درمان چیست. او هرگز شما را به خاطر خطایی که مرتکب شده‌اید سرزنش نمی کند و به خاطر گذشته شما را تحقیر نمی‌کند.
- آیا مجبور هستم درباره زمان کودکی حرف بزنم؟
خیر، شما مجبور نیستید درباره زمان کودکی و هرچیزی که دلتان نمی‌خواهد، حرف بزنید. البته روانشناس شما ممکن است شما را تشویق کند که به اتفاق‌های تلخ دوران کودکی هم اشاره کنید ولی درنهایت این شما هستید که انتخاب می‌کنید درباره چه چیزهایی حرف بزنید و بحث را چطور پیش ببرید.
اگر نسبت به حرف زدن درباره بعضی از موضوعات احساس راحتی نمی‌کنید یا علاقه‌ای به پاسخ دادن به بعضی از سوالات مشاور خود ندارید، هیچ اجباری وجود ندارد که درباره آنها حرف بزنید.
مشاوره روانشناسی به شکل آنلاین یا تلفنی
- آیا مشاوره روانشناسی آنلاین هم گزینه خوبی است؟
بله، مشاوره آنلاین هم قطعا می‌تواند گزینه خوبی باشد. شما می‌توانید از طریق صفحه مانیتور کامپیوتر و یا گوشی موبایل به یک مشاور متصل شوید و به صورت آنلاین با او صحبت کنید.
این مورد جایگزین خوبی برای مشاوره حضوری و رودرو است چون هم دسترسی به آن برای شما راحت‌تر است و هم احساس راحتی بیشتری می‌کنید.
مشاوره آنلاین و تلفنی روانشناسی در ایران و خارج از کشور
بیشتر سایت‌های روانشناسی و روان درمانی آنلاین مانند سایت‌های تاک‌اسپیس (Talkspace) یا بترهلپ (Betterhelp) به شما اجازه می‌دهند که از یک نام مستعار استفاده کنید و بنابراین می‌توانید با هویتی ناشناس از خدمات مشاوره درمانی استفاده کنید.
حتی بیشتر این سایت‌ها برای شما این امکان را فراهم می‌آورند که از طریق ارسال پیام، چت آنلاین و یا از طریق جلسات تلفنی یا ویدیویی با یک روان درمانگر ارتباط برقرار کنید.
در ایران نیز با کمک تکنولوژی‌های مختلف و استارت آپ‌هایی که راه اندازی شده، امکان مشاوره آنلاین روانشناسی نیز مدتی است به وجود آمده است.
- به چند جلسه درمانی نیاز دارم؟
این مسئله بستگی به سطح مشکل شما و نوع درمانی دارد که دریافت می‌کنید. برخی از درمان‌ها مثل درمان رفتاری-شناختی کوتاه مدت هستند. این نوع درمان بین 5 تا 20 جلسه طول می‌کشد و همین تعداد جلسات برای بهتر کردن حال شما کافیست.
اما موارد دیگر درمان‌ها ممکن است طولانی‌تر و درازمدت باشند. کسی که دچار آسیب روحی یا اندوه مزمن در زندگی خود باشد، شاید چندین سال نیاز به درمان داشته باشد. به هر حال شما با صحبت کردن با درمانگر خود می‌توانید متوجه شوید که چه مدت نیاز به مشاوره دارید.
- در هنگام مشاوره چه اتفاقی می‌افتد؟
بیشتر روانشناس‌ها دارو و قرص تجویز نمی‌کنند. درعوض روی صحبت-درمانی تمرکز می‌کنند. مشاور شما ممکن است سوال‌هایی درباره گذشته‌تان بپرسد. شما هم ممکن است اطلاعاتی درباره زندگی روزمره، احساسات و یا طرز فکر خود در اختیار مشاور قرار دهید.
درمانگر شما ممکن است به شما مهارت‌های خاصی مانند روش‌های کنترل خشم، یا مهارت کاهش اضطراب یاد بدهد. درمان شما بستگی به اهداف شما دارد.
محرمانگی دیدار با یک رواشناس
- آیا دیگران از ملاقات من با یک روانشناس باخبر می‌شوند؟
درمان شما مسئله‌ای کاملا محرمانه است و درمانگر شما ملزم به رعایت قوانین و اصول اخلاقی است. درمانگر شما فقط در موارد خاصی اجازه دارد که از موضوعات کاملا محرمانه زندگی شما باخبر شود.
مثلا اگر موردی مربوط به کودک آزاری یا تهدید در زندگی شما اتفاق افتاده باشد، او در جریان اطلاعات محرمانه شما قرار می‌گیرد تا به سلامت روح و روان شما کمک کند.
اگر شما نگرانی خاصی نسبت به محرمانه بودن جلسات درمانی خود دارید، به خصوص نمی‌خواهید همسر شما از این جلسات اطلاعی داشته باشد یا علاقه‌ای ندارید که همراه شما که در اتاق انتظار نشسته، اطلاعی از درمان شما داشته باشد، حتما روانشناس خود را مطلع کنید.
- چطور متوجه شویم که نیاز به مشاوره درمانی داریم؟
دلایل زیادی ممکن است باعث شود شما نیاز به رفتن نزد یک مشاور داشته باشید. مواردی مانند اختلال در خواب، عدم تمرکز، سطح استرس بالا، ضعف در برقراری ارتباط با دیگران، اضطراب شدید، افسردگی و سایر آسیب‌های روحی که شما را آزار می‌دهند و به دنبال کسی هستید که به شما کمک کند تا از این مشکلات رها شوید.
مطلبی که خواندید، ترجمه و اقتباسی از نوشتۀ Amy Morin است. خانم “مورین” نویسنده و همچنین از ارائه دهندگان خدمات اجتماعی است. کتاب او “۱۳ کار مهمِ ذهنی که مردم انجامش نمی‌دهند” نام دارد.
همچنین سخنرانی مشهور وی در گردهمایی TEDxOcala با عنوان “راز قدرتمند ساختن ذهن” از دسامبر ۲۰۱۵ تا کنون 16 میلیون بار در یوتیوب دیده شده است.