تحقیقِ جدیدی در زمینۀ روابطِ زناشویی صورت گرفته، که ویژگیهای اصلیِ رابطۀ بازِ سالم را نشان میدهد.
همچنانکه فرهنگ ما بهشکلی فزاینده به تنوع میگراید، بخشی از این تنوع و تلون در در نوع روابطِ عاطفی منعکس میشود که مردم در پی آناند. مثلا ما هر روز شاهد رواجِ بیشتر، و همچنین آگاهیِ بیشتر، از چندمهری یا چنددلبری بین زوجها، تکهمسری سریالی و تعهد به رابطۀ بدونِ ازدواجِ رسمی هستیم.
ما پیش از این هم دراینباره توضیح دادهایم که مردم چگونه چنین روابطی را تجربه میکنند و چطور این تنوع را شرح میدهند و درنهایت، آنها چگونه ممکن است بر جامعۀ در حال تحولمان اثر بگذارند. ما نیک آگاهیم که چنین روابطی همیشه وجود داشتهاند، هرچند در خفا و محرمانه، و اگرچه محکوم بودهاند به چیزی غیراخلاقی و ناسالم. با این همه، این دست روابطِ عاطفی، بیشتر و بیشتر آشکار شدهاند و در عرصۀ عمومیِ جوامع عرضاندام کردهاند. از همۀ اینها گذشته، نوع دیگری از پیوستگیِ عاطفی هست، که به سیاقِ سنتِ گذشته، محکوم است: روابطِ باز.
قبلاً در مقالهای که در همین زمینه منتشر شد، به تحقیق و مطالعهای اشاره کردیم که ادعا میکرد رابطۀ باز میتواند برای مردمی که آن را تجربه میکنند، تعلق و اتصالی سالم باشد. همچنین به مقالهای در نشریۀ نیویورکتایمز استناد کردیم که روابط باز را از «درون» کنکاش کرده بود. آن هم بهواسطۀ مشارکتِ کسانی که نظرها و تجربههاشان را از اینگونه روابط به بحث گذاشته بودند.
اکنون، مطالعۀ جدیدی از دانشگاهِ راچستر منجر به اطلاعات و جزییاتِ بیشتری دربارۀ این شده است که چرا و چگونه روابطِ عاطفیِ باز، توافقمدارانه و غیرتکهمسری از حیث روانی سالماند و برای هر دو طرفِ رابطه رضایتبخش. این مطالعه بر شرایط و ویژگیهای خاصی انگشت گذاشته است که ظاهرا در رضایت و سلامت طرفینِ درگیر در رابطهای باز اثر داشته است.
تحقیقی در سال 2016 نشان داده بود که از هر پنج نفر در ایالات متحده آمریکا، یک نفر، حداقل در برههای از زندگیاش، درگیر روابط باز بوده است. اما فرهنگی که بیشتر به تکهمسری تمایل دارد، برای کسانی که گرایشهای غیرتکهمسری دارند، و به دنبال شرکای جنسیِ جدید هستند، دردسرساز میشود. درواقع، به گفتۀ سرپرست این تحقیق، آقای رونالد دی راج: «ما میدانیم ارتباطْ بینِ تمامی زوجها یاریرسان است. با این حال، این مسئله برای زوجهایی که پیوندهای غیرتکهمسری دارند، حیاتیتر است، چراکه آنها گیروگرفتهای مراقبت از رابطهای غیرسنتی را در فرهنگی دارند که سلطۀ کامل با تکهمسری است». این زوجها احتمالا باید از یکدیگر در برابر چنین فرهنگی مراقبت کنند؛ برای مثال در برابر حسادت یا قضاوت دیگران.
مطالعۀ حاضر در قیاس با مطالعهها و تحقیقهای دیگر، که صرفا به ابعاد محدودی همچون تکهمسری یا غیرتکهمسری میپرداختند، پا را فراتر گذاشته و ابعاد بیشتری از روابطِ باز را مطالعه کرده است. برای رسیدن به چنین هدفی، این مطالعه بر سه بعد از روابطِ باز متمرکز شده است: رضایتِ دوطرفه یا توافقی، ارتباط (کلامی) و آسایش.
آنها در این مطالعه، رضایت دوطرفه را در حکم وضعیتی معرفی کردهاند که دوطرف رابطه آن را آشکارا و صراحتاً بخشی از طبیعتِ پیوندشان دانستهاند. برای مثال، آیا در هر رابطه، مقاربتِ انحصاری (صرفا برای یک طرف) وجود دارد؟ آیا این انحصارگرایی، دربارۀ روابط عاطفی نیز صدق میکند؟ و اینکه چه انواع دیگری از شرکای جنسی در این رابطه مجازند؟
بُعد ارتباطی در این مبحث، به رابطه و مرزهای آن پرداخته است. محققانِ این مطالعه تاکید میکنند که رابطه، در اینجا بهطور خاص رابطۀ جنسی با دیگران، نقشی مرکزی در پیوندهای باز بازی میکند. بهعنوان مثال، زوجهایی که درگیر روابط باز هستند، با گفتوگو و تعامل میتوانند، با رعایت احترام و توجه به احساسات یکدیگر، رابطۀ جنسیِ خارج از پیوندِ دوطرفه را نیز تجربه کنند.
بُعد آسایش در این مطالعه دیدگاه دو طرفِ رابطه را سبکسنگین میکند که با وجود تمایل به داشتن رابطۀ تکهمسری، آیا همچنان احساس میکنند که باید با رابطهای باز موافقت کنند یا نه. در اینجا، این مطالعه، توجه خود را معطوف آن کرده است که چگونه آگاهی از همآغوشیِ یکی از زوجین با دیگران، سبب ناراحتی آنان میشود، یا اینکه اگر شریکشان بو ببرد که پای کس دیگری در میان است، چقدر دلشکسته و آزرده میشود. در چنین وضعیتی، اگر هر یک از زوجینِ رابطهای، چندان که باید، از خود ناراحتی و شکستگی نشان ندهند، نشانۀ درجاتِ چشمگیری از آسایش و راحتیِ متقابل است.
محققین، در این پژوهش 1658 نفر را مطالعه کردهاند که رابطهشان مشمول این موارد میشد:
- روابط تکهمسری، هم در مراحل اولیۀ زندگی و هم مراحل بعدتر.
- روابط غیرتکهمسریِ توافقی، که هیچکدام از زوجین علاقهای به تکهمسری نداشتند و رضایت دوطرفه، آسایش و ارتباطِ کلامی، با وجود همآغوشی با دیگران، در سطوحِ مثالزدنیای قرار داشت.
- روابط گاهاً باز: آمیزهای از دیدگاههای متفاوت دربارۀ تکهمسری و درجات پایینی از رضایتِ دوطرفه، راحتی و آسایش، و ارتباط کلامی.
- روابط یکطرفه: یعنی زوجی طالب رابطۀ تکهمسری و دیگری درگیر رابطههای جنسی متعدد باشد. در این نوع پیوند، رضایتِ دوطرفه، آسایش و ارتباط کلامیِ شریکانِ جنسی به کمترین حد خود میرسد.
درمجموع، یافتههای این مطالعه نشان میدهد که گروههای تکهمسری و غیرتکهمسریِ توافقی، بیشترین بدهبستان را در پیوندِ با هم و حتی در امور فردی، دارند. ولی گروههای درگیر در روابطِ گاهاً باز و یکطرفه، عملکردِ دوطرفۀ بسیار ضعیفی از خود نشان دادهاند.
در هر دو گروهِ پیوندهای تکهمسری و غیرتکهمسریِ توافقی، پریشانی و احساسِ تنهایی بسیار اندک گزارش شده است. علاوه بر آن، در بین این گروهها، میزان رضایت از برآورده شدن نیازها، همکلامی و مراوده و مجامعتِ بسیار گزارش شده است. در گروههای تکهمسری، جستوجوی تحرکاتِ جنسی در جایی بیرون از رابطه در کمترین سطح خود مشاهده شده، و بیشترین تحرکاتِ جنسی بین سه گروهِ غیرتکهمسری گزارش شده است.
نتایج این یافتهها که در مجلۀ تحقیقاتِ جنسی منتشر شده است، به این مسئله اشاره میکند که فارغ از نوع رابطۀ باز، عناصرِ رضایت طرفین، آسایش و ارتباط (کلامی) جزو پایهایترین ویژگیهای اینگونه پیوندها هستند. کمبود یا فقدان هر یک از این عناصر، هرگونه همآغوشیِ بیرون از پیوند را در حکم خیانت تداعی خواهد کرد و تنش و تشنجی عظیم را نصیب طرفین میکند. چنانکه نویسندۀ اصلیِ این مقاله، راج، اشاره میکند: «پلکیدن در هوای رابطۀ جنسیِ مخفیانه با دیگران، به آسانی تبدیل به هوایی زهرآگین و تلخ میشود که آتش به کورۀ احساسهایی نظیر بیتوجهی، ناامنی، طردشدگی، حسادت و بیوفایی میریزد، حتی در روابط غیرتکهمسری.»
این تحقیق تاکید میکند که مسائل مطرح شده، ملاحضات مهمی هستند؛ نهتنها برای زوجهای درگیر در پیوندی باز، بلکه برای طرفینِ هر نوع پیوند و تعلقخاطرِ عاطفی، که امید به ثبات و خرسندیِ درازمدت دارند.